Chiều buông, vợ chồng ông Mai Không (thôn Tứ Trung, Quế Lâm, Nông Sơn) ngược dòng Thu Bồn lên chân Hòn Kẽm Đá Dừng đánh bắt cá. 

1. Khi những tia nắng cuối ngày nhẹ nhàng buông thõng qua đỉnh núi, hắt lên mặt sông Thu Bồn vạt sáng lấp loáng cũng là lúc vợ chồng ông Mai Không chuẩn bị “đồ nghề” cho chuyến làm cá đêm ở chân Hòn Kẽm.

Ông Không cho biết, chỉ đến mùa cá dềnh ngược dòng vào tháng Giêng, tháng Hai hằng năm ông mới đánh bắt cá ở Kẽm, những ngày thường chỉ làm gần nhà ở cầu treo Quế Lâm.

Có dịp theo ghe ông Không ngược dòng lên Hòn Kẽm buông lưới, chúng tôi mới cảm được sự chịu thương, chịu khó, sự can đảm và khéo léo của người làm nghề chài lưới ở đây. Đôi bàn tay chai sần, ông Không thoăn thoắt chèo, rảo tay đổi hướng liên tục theo từng con nước.

Bao nhiêu năm gắn đời mình với sông, ông thuộc lòng từng con nước nông cạn ở đoạn sông này. Ông Không kể, năm lên mười tuổi đã theo cha làm nghề. Nhiều năm qua, ngoài việc làm nông ban ngày, thì chiều tối là lúc ông bắt đầu với nghề đánh cá.

“Có những đợt đổ bệnh phải nghỉ dăm ba bữa, tôi nhớ sông, nhớ nghề đến lạ. Lâu dần trở thành một thói quen, cứ chiều lại là muốn lên thuyền đi thả lưới” – ông Không tâm sự.

Sau một hồi mải miết chèo, chập choạng tối, ghe ông Không đến chân Hòn Kẽm. Theo ông Không, từ tháng Giêng, tháng Hai trở đi, thời tiết nắng ấm dần, cá rời khỏi các ngách đá đi tìm thức ăn nên thường đánh bắt dễ hơn.

Chọn được khu nước tĩnh lặng, ông Không và vợ thoăn thoắt buông lưới xuống sông. Sau khi tấm lưới giăng hết xuống nước, ông bơi ra phía ngoài, dùng chiếc dầm bơi đập mạnh vào mạn thuyền để xua cá chạy, mắc vào giàn lưới đã được giăng sẵn.

Vì đặc trưng địa thế xung quanh là các vách đá dựng đứng nên khi đập mái dầm như vậy âm thanh sẽ vang dội lại, “bao vây” đuổi cá vào lưới. Trong không gian tĩnh lặng, giao thoa giữa ngày và đêm, tiếng dầm khua cá khắc khoải một vùng mênh mang sông nước.

Những thuyền làm cá chọn khu vực nước sâu, tĩnh lặng ở chân Hòn Kẽm để giăng lưới.